Ελλάς: έλλειμμα, χρέος και επιπτώσεις

[με bold οι εκτιμήσεις]

Τα σημάδια είναι γνωστά στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εδώ και μήνες:To spread με τα γερμανικά ομόλογα (χωρίς ρίσκο) σε επίπεδα πριν η Ελλάδα αποκτήσει ευρώ (και υψηλά επίπεδα φερεγγυότητας).
Ας δούμε τι μπορεί να τα επηρέασε και τι ενδέχεται να συμβεί.

Οι εξαγγελίες του ΥΠΟΙΚ περί οθωμανικού φόρου τύπου "κεφαλικός" καθώς και η μηδενική εισοδηματική πολιτική για το 70% των υπαλλήλων του δημοσίου τομέα [ελέγχεται ότι αφορά τόσους, μάλλον λιγότερους] αποτελούν μια σημαντική στροφή από τις συνηθισμένες διαπιστώσεις για "θετική ανάπτυξη όταν οι άλλοι έχουν ύφεση" και καλούν για την αντιμετώπιση μιας νέας "εθνικής πρόκλησης" που απαιτεί "υπευθυνότητα απ' όλους". Η στροφή από τις προηγούμενες εκτιμήσεις ήταν αναπόφευκτη καθώς οι (νέοι) φόροι είναι απαραίτητο εργαλείο στη παρούσα κατάσταση της εγχώριας οικονομίας που ενδέχεται να διαρκέσει περισσότερο από ότι αναμενόταν κι από τους πιο ψύχραιμους [ταμειακό έλλειμμα 2008 περί το 7% του ΑΕΠ], για μια οικονομία που στηρίζεται στο τριτογενή τομέα (ναυτιλία, τουρισμός) και θεωρούταν δύσκολο να πέσει σε ύφεση.
Στην αρνητική συγκυρία όλη η Ευρώπη, και η Ελλάδα, κοιτά προς τη Νέα Ευρώπη, στο έδαφος που έγιναν οι περισσότερες επενδύσεις: "Οι συνολικές χορηγήσεις των ελληνικών τραπεζών ανέρχονται σε 55 δισ. ευρώ, ποσοστό περίπου 16-17% του ελληνικού ΑΕΠ", που ίσως να είναι και λίγο παραπάνω - ας πούμε 20-25%. Παράλληλα ανακόπτονται ο ρυθμοί εκταμίευσης στην εγχώρια αγορά: η επιθυμία για ανάπτυξη των χορηγήσεων με 10% μάλλον πάει περίπατο..

Η πορεία των τριμηναίων επιδόσεων του αμφιλεγόμενου δείκτη ΑΕΠ δείχνει εδώ και αρκετά τρίμηνα ότι κινείται χαμηλότερα, το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ το είχε εκτιμήσει ήδη από την έκθεση του 2005:
[εάν υπάρχει χρόνος, δείτε μια αξιόλογη παρουσίαση βασικών εγχώριων οικονομικών μεγεθών απο την 2008 έκθεση ΙΝΕ-ΓΣΕΕ]

Οι πιο "έγκυρες" προβλέψεις συμφωνούν μόνο στο ότι η ανάπτυξη για το 2009 θα είναι θετική: η κυβέρνηση μιλάει για 1.1%, η Κομισιόν για 0.2% ενώ η ΤτΕ μέσω του Διοικητή της είναι στη μέση (0.5%).
Ο κλάδος που συνείσφερε περισσότερο τα προηγούμενα χρόνια, οι κατασκευές και επενδύσεις υποδομών εταιριών και ιδιωτών, υποφέρουν και μαζί τους η εγχώρια οικονομία.
Ακόμα και η βιομηχανική παραγωγή [έχουμε τέτοια στην Ελλάδα;] μειώθηκε περί το 9% το Δεκέμβριο και 4% για όλο το 2008.

Συνεπώς, έχουμε αρκετούς συντελεστές της εγχώριας ανάπτυξης να αποαναπτύσσονται: η εγχώρια καταναλωτική ζήτηση και οι λιανικές πωλήσεις, ο κατασκευαστικός κλάδος τόσο έργων υποδομής όσο και κατοικιών, οι εξαγωγές σταθερές [+1.1%], τα κέρδη από τη Νέα Ευρώπη να επηρεάζονται σημαντικά. Μια συγκυρία που περιλαμβάνει όλους τους μοχλούς ανάπτυξης των προηγούμενων ετών.

Όμως τα κυριότερα προβλήματα της χώρας φαίνονται μόνο από δύο δείκτες: το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στο -14% του ΑΕΠ (παγκόσμιο ρεκόρ) και το δημόσιο χρέος όπου είμαστε τριτο-τέταρτοι παγκοσμίως (95-120% του ΑΕΠ, εξαρτάται τι περιλαμβάνει), ενώ ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί και στο χρέος του ιδιωτικού τομέα.Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι εκτιμήσεις για την ύφεση που θα αντιμετωπίσει το 2009 η εγχώρια οικονομία είναι χωρίς μεγάλη βεβαιότητα. Μια ψύχραιμη εκτίμηση - όπως φαίνονται τα πράγματα στα μέσα Μαρτίου - είναι προσγείωση του ΑΕΠ στο -2% με το ρυθμό των χορηγήσεων των τραπεζών να επηρεάζει ασύμμετρα χωρίς να γνωρίζει κανείς πότε θα ανέλθει στα προηγούμενα επίπεδα.
Τέλος, ότι κι αν ισχυρίζονται οι ιθύνοντες του κάθε οικονομικού επιτελείου, το πραγματικό πρόβλημα του ελληνικού κράτους κρύβεται στα μειωμένα έσοδα και όχι στις δαπάνες.

Αναξιόπιστα τα στοιχεία για το δημοσιονομικό έλλειμμα, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες
Στο 5% - 7% η πιστωτική επέκταση το 2009
ΣΕΛΠΕ: «Φούσκα» η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα

Απαισιόδοξη εκτίμηση
Ζοφερό αναμένεται το μέλλον, εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του κ. Γκίκα Χαρδούβελη για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, μιλώντας χθες στο 6ο Συνέδριο του ΣΕΛΠΕ, υποστήριξε ότι στην Ελλάδα η κρίση θα έχει ως συνέπεια τη στασιμότητα της χώρας όχι για ένα-δύο χρόνια, αλλά για πέντε ολόκληρα έτη.

Εκτίμηση του χρέους στην εγχώρια οικονομία
...το δημόσιο χρέος είχε διαμορφωθεί, στις 31 Δεκεμβρίου 2003, στα 175 δις ευρώ. Μετά από 5 χρόνια, στις 31 Δεκεμβρίου 2008, το δημόσιο χρέος «εκτινάχθηκε» στα 262.070,75 εκατ. ευρώ, ή στο 107% του ΑΕΠ. Προστέθηκαν δηλαδή επισήμως 87 δις.

«Κάτω από το χαλί, εξακολουθούν να κρύβονται 5 δις ευρώ, που είναι τα χρέη των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές, τα χρήματα που οφείλει το δημόσιο στα ασφαλιστικά ταμεία των δημοσίων υπαλλήλων, και οι εγγυήσεις του δημοσίου, που φθάνουν τα 22 δις.

Στην πραγματικότητα, το δημόσιο χρέος, αν υπολογίσουμε, και τα 28 δις για τις τράπεζες, και το προϋπολογισμένο έλλειμμα, θα διαμορφωθεί στο τέλος του 2009, στα 300 δισεκατομμύρια, και θα αντιστοιχεί στο 120% του ΑΕΠ. (Αν στο μεταξύ δεν καταπέσουν, λόγω της κρίσης, οι εγγυήσεις του δημοσίου).

Για να αντιληφθούμε πλήρως, το μέγεθος της υπερχρέωσης, της ελληνικής οικονομίας, θα πρέπει να προσθέσουμε σε αυτό το ποσό, 300 δις «αέρα», από τις μεταχρονολογημένες επιταγές, και 260 δις, πάνω- κάτω, που είναι το χρέος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Tο μόνο που κάνουμε επομένως, είναι να παράγουμε χρέος. Για παραγωγή 100 ευρώ, χρωστάμε 300.

«Δυστυχώς επτωχεύσαμεν», δηλαδή όπως είχε πει ο Τρικούπης.