Η "απούσα γενιά" και οι αλβανικές πυραμίδες

Ο καθηγητής Πλάτων Τήνιος, 10 χρόνια μετά από την προσπάθεια μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού με το σχέδιο Γιαννίτση, αναλύει γιατί καθυστερεί η επίλυση του ασφαλιστικού και πως επιλέγεται η λύση της μεταρρύθμισης με δόσεις.
....
Σύμφωνα με τον κ. Τήνιο, ο οποίος ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη κατά την περίοδο 1996-2004 και έχει βάλει τη σφραγίδα του στο πολυσυζητημένο και απορριφθέν σχέδιο νόμου «Γιαννίτση» κάθε φορά που επιχειρείται ασφαλιστική μεταρρύθμιση, αυτή αναβάλλεται και γίνεται με δόσεις, το σύστημα είναι κατακερματισμένο, υπάρχει χάσμα μεταξύ ειδικών ή τεχνοκρατών, από τη μία πλευρά και της κοινής γνώμης, από την άλλη, ενώ η όποια συζήτηση χαρακτηρίζεται από μια πολύ στενή θεώρηση των συντάξεων, αποκομμένη από τις ευρύτερες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιλογές που αντιμετωπίζει η κοινωνία.
Στο άρθρο του ο καθηγητής αναλύει τρεις μηχανισμούς που παρεμποδίζουν τις εξελίξεις στο ασφαλιστικό:
την απούσα γενιά και την απουσία ενός εισοδηματικού περιορισμού,
τον κατακερματισμό και τα οικονομικά της δεύτερης επιλογής και
τρίτον, τα αποθέματα, τις ροές και την ανάγκη για μια νέα αρχή.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυσή του για την «απούσα» γενιά, καθώς σύμφωνα με τον κ. Τήνιο, οι διανεμητικές συντάξεις συνιστούν παράδειγμα διαγενεακής αλληλεγγύης. Στην απλούστερη μορφή τους εμφανίζονται ως μηχανισμός για αναδιανομή μεταξύ τριών γενεών: τους συνταξιούχους, εκείνους που εργάζονται και εκείνους που θα εργαστούν στο μέλλον. Με δεδομένο ότι δεν εμπλέκεται νέα παραγωγή, ο κ. Τήνιος σημειώνει ότι η συναλλαγή μεταξύ των τριών γενεών θα πρέπει να είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος: ότι κερδίζει η μια γενεά το χάνει η άλλη. Ωστόσο, από τη φύση της κατάστασης, η μελλοντική γενεά δεν μπορεί να είναι παρούσα στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Αυτό που είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος για τρεις παίκτες, γίνεται παιχνίδι θετικού αθροίσματος για δύο. Οι δύο παίκτες που εκπροσωπούνται θα μοιράσουν απλώς τα οφέλη μεταξύ τους και θα συμφωνήσουν ότι ο λογαριασμός θα πρέπει να αποσταλεί στον τρίτο, ο οποίος αναπόφευκτα υφίσταται βλάβη. Η γενεά των μελλοντικών εργαζομένων γίνεται έτσι η «απούσα» γενεά, η οποία «θα πληρώσει με την άφιξή της» και η οποία θα ελπίζει να προλάβει «να χρεώσει κατά την αποχώρησή της» την επόμενη γενιά.
Αυτή η ανάλυση έχει τρεις επιπτώσεις:
πρώτον, παρατηρείται σταθερή τάση διόγκωσης των δαπανών. Μέρος του προβλήματος των συντάξεων οφείλεται στο γεγονός ότι οι σημερινοί ασφαλισμένοι ήταν η «απούσα γενιά» όταν, πριν από τρεις δεκαετίες, αποφασίζοντα οι παράμετροι του σημερινού συστήματος.
Δεύτερον, η μεταρρύθμιση των συντάξεων με πολιτικούς όρους είναι παιχνίδι αρνητικού αθροίσματος. Είναι πάντοτε ευκολότερο να αφεθεί το πρόβλημα για τους επόμενους. Επιπλέον, η μεταρρύθμιση των συντάξεων σε έναν διανεμητικό κόσμο συνεπάγεται αναγκαστικά την αναίρεση μιας υπόσχεσης. Οι μεταρρυθμιστές πρέπει να παραδεχθούν ότι η υπόσχεση που δόθηκε (άνευ όρων) στο παρελθόν, έχει, στην πράξη, περιορισμένη μόνον εφαρμογή.
Τρίτον, οι διανεμητικές συντάξεις έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με σχήματα πυραμίδων. Οι Αλβανοί, σύμφωνα με τον κ. Τήνιο, ανακάλυψαν ότι είναι αποδοτικό να μετάσχει κανείς σε πυραμίδες και «αεροπλανάκια» εφόσον είναι βέβαιος ότι θα αποχωρήσει αρκετά γρήγορα και δεν θα είναι εκείνος που θα μείνει «με τον άσο στο χέρι». Πολιτικοί, ιδιαίτερα οι υπουργοί Οικονομικών, γνωρίζουν ότι «κρατούν στα χέρια τους μια ενεργή ωρολογιακή βόμβα» γνωρίζουν όμως επίσης, ότι η ασφαλέστερη διέξοδος είναι να φροντίσουν η βόμβα να εκραγεί στα χέρια άλλων. Η έξοδος από αυτόν τον φαύλο κύκλο, σύμφωνα με τον καθηγητή απαιτεί έναν συνήγορο της «απούσας γενιάς».
http://www.capital.gr/news.asp?Details=453429

P.S. ωραία τα λέει ο σύμβουλος σήμερα, τότε που ήταν;
P.S.2 οι Αλβανοί βέβαια όταν τους έφαγαν τα λεφτά έβγαλαν κουμπούρια και καλάσνικωφ, εδώ;

Και για να ελαφρύνουμε την κατάσταση ως πούμε κι ένα "ανέκδοτο" από ταινία του Στάθη Ψάλτη.

Κατεβαίνει η παρέα του Ψάλτη τα σκαλιά της Μπαρμπαρέλας και ο ταμίας λέει στο Μιχαλόπουλο
- "Εισιτήριο;"
- "Ο Πίσω..."
στη Ρένα Παγκράτη
- "Εισιτήριο;"
- "Ο Πίσω..."
στο Σταμάτη Γαρδέλη
- "Εισιτήριο;"
- "Ο Πίσω..."
στη Καίτη Φίνου
- "Εισιτήριο;"
- "Ο Πίσω..."
στον Ψάλτη, που ήταν ο τελευταίος,
- "Εισιτήριο;"
- "Ο Πρώτος!"
Και τους μάζεψαν βέβαια...